SPHEREx’in 28 Şubat Cuma Günü Fırlatılması Planlanıyor
Uzay aracı SPHEREx, 28 Şubat Cuma günü fırlatılması planlanıyor. Görev süresince, uzay aracı iki yıl boyunca gökyüzünü dört kez tarayarak her noktayı 102 farklı renkten oluşan bir kızılötesi spektrumda kaydedecek. Bu, şimdiye kadar oluşturulan tüm gökyüzü haritalarından çok daha ayrıntılı bir veri seti sunacak.
NASA’nın Jet Propulsion Laboratory’den astrofizikçi Olivier Doré, “Gökyüzündeki her şeyi gözlemleyerek her pikselin spektrumunu alacağız. İster bir kuyruklu yıldız, ister bir gezegen, bir yıldız veya galaksi olsun, tüm nesneleri inceleyeceğiz” dedi.
SPHEREx’in adı, İngilizce “Spectro-Photometer for the History of the Universe, Epoch of Reionization and Ices Explorer” (Evrenin Tarihi, İyonizasyon Çağı ve Buz Araştırmacısı için Spektro-Fotometre) ifadesinden geliyor. Görevin üç temel amacı var:
- Büyük Patlama’nın hemen ardından evrenin nasıl göründüğünü anlamak.
- Tüm galaksilerden yayılan ışığın toplam miktarını hesaplamak.
- Samanyolu’nda su ve yaşam için gerekli diğer bileşenleri belirlemek.
SPHEREx, evrenin genişlemesi sırasında ışığın nasıl değiştiğini analiz ederek kaynakların ne kadar uzakta olduğunu ve bizden uzaklaşıp uzaklaşmadığını belirleyebilecek. Görevin sonunda, yaklaşık 450 milyon galaksinin yer aldığı devasa bir 3D harita oluşturulacak.
Bu harita, Büyük Patlama’dan hemen sonra gerçekleştiği düşünülen kozmik enflasyon (evrenin aniden genişlemesi) teorisini test etmek için kullanılabilir. Galaksilerin evrende nasıl dağıldığı incelendiğinde, basit bir genişleme modeli mi yoksa bilinmeyen fiziksel faktörlerin mi rol oynadığı anlaşılabilir.
Bunun yanı sıra, SPHEREx verileri evrendeki toplam ışık miktarını hesaplamak için kullanılabilecek. Galaksilerden yayılan ışığın kaynağını ve zaman içindeki değişimini belirlemek, evrenin geçmişine dair önemli ipuçları sunabilir.
SPHEREx ayrıca Samanyolu’nda yaşam ihtimalini araştırmak için su ve diğer organik bileşenleri tespit etmeye çalışacak. Yıldızların oluştuğu moleküler bulutlardaki su buzu, karbondioksit ve karbon monoksit gibi bileşenler incelenerek bu elementlerin gezegenlere taşınıp taşınmadığı anlaşılabilecek.
SPHEREx’in toplayacağı devasa veri seti, James Webb Uzay Teleskobu (JWST) gibi daha güçlü teleskoplarla birlikte kullanıldığında daha da büyük keşifler yapılmasını sağlayabilir. Astrofizikçi Gary Melnick, “SPHEREx önemli bir bölge keşfederse, James Webb Teleskobu bu noktaları daha ayrıntılı inceleyebilir. Bu iki teleskop birlikte çalışarak etkili bir ortaklık oluşturabilir” dedi.
